Drie onbekende Duitse soldaten
Francis Dempele (USA), Richard Quick (USA), ein unbekannter deutscher Soldat
Henri-Chapelle: American War Cemetery
Ruhrtalsperre Schwammenauel
Voor een paar dagen mee naar Duitsland geweest, op uitnodiging van Andrea Caethoven en haar man Roger Truyens, allebei leeftijdgenoten van me. Naar Duitsland dus, eventjes ten zuidoosten van Aken, naar de tijd die wij niet meegemaakt hebben, maar die tot in zowat 1958 in uitgesteld relais deel uitmaakte van mijn jeugd: de jaren 40 heb ik een decennium later beleefd, heb ik nog wel eens beweerd.
Roger interesseert zich nogal voor de krijgsverrichtingen van de op zijn einde lopende Tweede Wereldoorlog, en wil me het 'war theatre' van de Slag om Hürtgenwald laten zien, tenminste wat de oorlog daar achtergelaten heeft en hoe de streek er nu, meer dan zestig jaar later, uitziet. Die Slag om Hürtgenwald moet zo nogal iets geweest zijn: hij heeft geduurd van half september '44 tot begin februari '45, de Amerikanen hebben tijdens die gevechten naar verluidt 57.000 man verloren (er bestaan ook minder rampzalige cijfers), de Duitsers 15.000: in ieder geval aantallen waar je stil van wordt. De Duitsers hebben hun huid duur verkocht, en na de landing in Normandië in juni '44 is hun verbetenheid en hun moed der wanhoop alleen maar toegenomen. Dat er zoveel Amerikanen zijn gevallen ligt aan de omstandigheid dat de strijd werd gevoerd in een uitgestrekt woud, waar vliegtuigen en Shermantanks van weinig nut waren, en waar de Duitsers zich makkelijker konden verdedigen. En dat deden ze totterdood: ze beleefden daar het eerste binnendringen van het 'Vaterland', en dat wilden ze natuurlijk met alle macht verdedigen. Het heeft ten slotte niet mogen baten.
Wat je nu nog ziet: nieuw aangeplante bossen, want de oude waren finaal in spaanders geschoten, hier en daar een recent geplaatst graf naast een bosweg, van soldaten die pas veel later zijn opgegraven (1976), zoals dat van een onbekende Duitser en twee met name bekende Amerikaanse soldaten: na de waanzin verenigd in de vrede van de dood. Je ziet overblijfselen van de Siegfriedlinie, of Westwall: met mos begroeide drakentanden, van keihard beton. Allesbehalve mooi, maar ze opruimen kost klaarblijkelijk te veel, en hun aanwezigheid herinnert aan dingen die we beter niet nog eens doen. Zinnige littekens in het landschap zijn het.
En je ziet soldatenkerkhoven. Ein Ehrenfriedhof heet zo'n plaats in het Duits: het klinkt me behoorlijk respectvol, maar tezelfdertijd iets te idyllisch in de oren. Die Friedhöfe zijn wel erg sober: tegels met twee namen erop duiden een graf aan, of twee bruine, houten kruisen, schouder aan schouder, bewaken drie onbekende Duitsers. Later op de dag, terug in België, zien we het Amerikaanse War Cemetery van Henry-Chapelle. De sfeer is hier evenmin triomfalistisch, God beware, maar de ingetogenheid heeft een kleur gekregen: de witte kruisen van de overwinnaars springen in de natuur meer naar voren.
De Slag om Hürtgenwald is al bij al redelijk onbekend gebleven: op Wikipedia wordt hij 'de "vergeten" slag' genoemd. Waaraan dat zou liggen? Hij kwam vlak na de Slag om Arnhem en vlak voor het Von Rundstedtoffensief, het Ardennenoffensief in het Nederlands. En de Amerikanen hebben er zoveel verliezen moeten incasseren, dat ze er ook liever niet aan herinnerd worden. Het was een duur bevochten zege.
Wat ik die dag na zo'n veertig jaar ook teruggezien heb: de Schwammenauelsee (Ruhrtalsperre Schwammenauel), met 'Grosses Strand' en 'Schönste Sicht': dat is mooi zonder meer, en het hoeft niet altijd en overal verleden kommer en kwel te zijn. Maar een dag besteden aan dingen die niet vergeten horen te zijn: daar is niets mis mee, integendeel.
meer informatie:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_om_H%C3%BCrtgenwald
Geen opmerkingen:
Een reactie posten