maandag 27 oktober 2014

Traben-Trarbach: de gitaar in de Vroegromantiek

Wat nu echt niet romantisch is: je gaat naar een gitaarconcert in Traben- Trarbach (aan de Moezel): 'Die Gitarre in der Früh-Romantik - Konzert auf Original-Instrumenten' heisst das auf deutsch, en dat begint met een powerpoint presentation. Philipp Neumann uit Leipzig vertelt daarin hoe hij een liergitaar uit het Mittelmosel-Museum gerestaureerd heeft, ze echter niet opnieuw 'spielbar' gekregen heeft: dat was onmogelijk. En hij geeft meer informatie over het instrument: wie kent nu ook een liergitaar? Ze ziet eruit als een lier, maar de snaren daarvan zijn vervangen door de hals van een zessnarige gitaar, en was zeer in de mode op het einde van de achttiende en in het begin van de negentiende eeuw: na 1820 was haar korte bloeitijd voorbij. Ze werd vooral aanbevolen aan en bespeeld door jongere vrouwen, omdat de vorm zo gracieus was, en ze deed de gratie van de musiciennes beter uitkomen! In kamermuziek wilde het oog ook wat.


De liergitaar van Traben-Trarbach: voor en na

In een ets uit de tijd zie je hoe een man een jonge dame leert hoe ze het instrument behoort te hanteren, terwijl een man en twee andere vrouwen bewonderend zitten toe te kijken, en die twee laatste waarschijnlijk hun  beurt zitten af te wachten. Zeer betekenisvol heet de ets dan ook nog 'Le Bon Genre': succes verzekerd! En het ziet er nu ook al heel wat romantischer uit.


Le Bon Genre

Die restauratie is er gekomen door toedoen van Luc Snoeckx, geboren Turnhoutenaar, nu al bijna 40 jaar Hasselaar, en bekwaam gitarist. Onder anderen Roland Broux was zijn leermeester, en met een ander studente van hem, An Volders, vormde hij het trio dat op de 'Original-Instrumenten' zou spelen, in een veel te kleine zaal, zo bleek, van het Mittelmosel-Museum. Het spreekt vanzelf dat An de liergitaar voor haar rekening nam: noblesse oblige. Overigens zijn de akoestische gitaren van tegenwoordig merkelijk groter dan die van toen.


De liergitaar van het concert

Ze speelden kamermuziekwerken van componisten waar ik nog nooit van gehoord had, maar die toch echt konden boeien: de Spanjaard Fernando Sor en de Oostenrijker Anton Diabelli om er maar twee te noemen. Een romance, een étude, een wals, een Grand Trio passeerden de revue: het is moeilijk muziek met woorden te beschrijven, maar de sfeer van de tijd en het milieu waarin die stukken twee eeuwen geleden leefden, werd toch duidelijk: gracieus, elegant, rustig, diverterend, ver van mogelijke moeilijkheden des levens. Dit was de gegoede burgerij en adel op het lijf geschreven. Aangenaam om naar te luisteren was het alleszins.


Musicerend: Luc Snoeckx, An Volders, Roland Broux

Een keer een iets bekends: het 'Menuet uit het Kwintet in mi-groot' van Luigi Boccherini. Dan voel je zo'n walm van herkenning door het publiek stromen, zeker als je kinderen jarenlang viool volgens de Suzuki-methode geleerd en gespeeld hebben. En een keer steekt er een componist toch boven uit: als de 'Sonatine, opus 43a, bewerkt voor twee gitaren' van Ludwig van Beethoven klinkt en geklonken heeft. Dan hoor je het verschil tussen goede kamermuziek en wat een heel grote componist ervan maakt.


Verdiend applaus ontvangen

Kamermuziek voor gitaar en liergitaar was bedoeld als ontspanningsmuziek, en dat is tijdens het concert ook duidelijk geworden. Maar het is ook zeer waardevol dat mensen van nu dat soort van 'Unterhaltung' nog eens kunnen horen, en zich tweehonderd jaar later een idee kunnen vormen van de sfeer en mentaliteit in de hogere kringen van toen. En de muziek was ook gewoon mooi.

Geen opmerkingen: