maandag 21 september 2015

Hoogstraten in Groenten en Bloemen: Surprise

Hoogstraten pakt elk jaar in het derde weekend van september uit met het evenement 'Hoogstraten in Groenten en Bloemen'. Drie bloemenkunstenaars hadden dit jaar voor 33 creaties gezorgd: de hele Vrijheid wordt er verkeersvrij voor gemaakt, wat je meteen de gelegenheid geeft het stadje zelf vanaf het midden van de brede straat te bekijken. En die Vrijheid moet je inderdaad helemaal op- en afwandelen, want over heel de lengte zijn de bloemen en groenten verspreid.

Creatie 29 heette 'Surprise', van de hand van Stijn Simaeys. Een heel grote lijst, 'als voor een schilderij', heeft hij aan de binnenkant bekleed met de vruchten des velds en des boomgaards: maïskolven, paprika's, rode en gele kerstomaatjes, maar ook appelen en peren, en dat alles maakt de lijst zeer kleurrijk. Alleen een schilderij of grote foto is er niet: in het midden gaapt de leegte. Of toch niet, natuurlijk: er gaan voortdurend mensen voorbij, even geregeld staan ze deze schepping te bekijken en te zoeken wat ze ermee aanmoeten. En je kunt er natuurlijk zelf foto's van maken. En zo doende overkomt mij een 'lucky shot': ik druk af en zie nadien een man die zich in de haren krabt, niet weet wat hij ervan moet denken, de 'surprise' kennelijk niet begrijpt, maar duidelijk illustreert waarom het werk zo heet.


Verrassing? Hoezo verrassing?

Een tijdje later kom ik er weer voorbij, wil nog eens een foto nemen, de mensen achter de lijst merken dat, ze gaan wat dichter bij elkaar staan, kijken welbewust en goedgemutst breed glimlachend in de lens en laten zich zo vereeuwigen op een groepsfoto. Die olijkerds hadden de grap dus wel beet, en weer een surprise. Wat wil je nog meer, als bescheiden amateur-fotograaf? Dan is je dag goed, zonder meer.


Verrassende groepsfoto

Waar het in Hoogstraten zeer vaak om draait: aardbeien, 'erbizzeme' in de lokale taal. Die kun je op 'Groenten en Bloemen' ook krijgen, tegen betaling van € 2,50 voor een bakje van 500 gram. Op dit moment van het seizoen: da's geen geld. Vroeger, toen we jong waren, in de jaren 60, waren er al lang geen aardbeien meer te zien. Maar nu heb je nog een verkoopsstandje: ze hebben zich de moeite getroost om een en ander zo 'schoon' mogelijk te presenteren, toegegeven dit is geen creatie van een van de drie 'florale kunstenaars'. Maar een bakje aardbeien heb ik wel meegenomen. De moeite brengt op, denken die van Hoogstraten!


Het lokale product par excellence


Kunstzinnige poging tot verleiding

dinsdag 15 september 2015

Antwerpen - de Smolderentorens

Gisteren, Open Monumentendag, ben ik in Antwerpen bij een van mijn dochters, en die heeft het goede idee om de torens in het Kielpark eens te gaan bekijken: ze woont op het Kiel, ziet die torens dagelijks, en wil ze ook wel eens van binnen onder ogen nemen.

Op de gelijkvloerse verdieping krijgen we een toelichting. Blijkt dat Antwerpen na de Tweede Wereldoorlog met een heuse woningnood kampte: bombardementen, V1's en V2's hadden veel vernield, zodat de mensen zelfs in barakken moesten wonen, zoals de inleider het noemde. Houten huizen allicht, zonder veel comfort. De Stad Antwerpen wilde daar wat aan doen, er werd besloten tot sociale woningbouw, ook in woontorens. Die op het Kiel werden gebouwd in de jaren '59-'61, toch een hele tijd nog het einde van de oorlog.

De architect was de mij onbekende Jos Smolderen (1889-1973), een man die heel wat betekend heeft in de Belgische architectuur. Hij zette modernistische Y-vormige torens neer, een nieuw concept voor sociale huisvesting. Vooral licht wilde hij in die gebouwen, en daar is hij ook in geslaagd. Bovendien heeft hij ervoor gezorgd dat elk appartement uitzicht op het groen had: elke bewoner had een mooie uitkijk, maar niemand had inkijk bij de buren. Hij dacht zeer goed na over wat hij deed. 'Smolderentorens' worden ze genoemd, deze gebouwen, wat als een eerbetoon aan de man kan worden beschouwd.

Deze torens worden vanaf 2017 gerenoveerd, gerestaureerd zeg maar, en dat is hoognodig: er is weinig of niets meer aan gedaan sinds ze vanaf 1961 bewoond werden. In een van de appartementen op de eerste verdieping kon je een kijkje gaan nemen: een badkamer op de draad versleten, als dat met badkamers kan tenminste, een keuken uit Deezekes tijd, in een woord: compleet uitgewoond. Maar voor de grote werken mocht iedereen die dat wilde zich van de toestand vergewissen: die mensen zijn dan meteen overtuigd van de noodzaak van de renovatie. Slim bekeken, toch? En het blijven sociale appartementen, ook als ze vernieuwd zijn.


Een van de drie Y-vormige Smolderentorens


Uitzicht op het groen


Licht in het trappenhuis

Vanaf het dak van de torens, die met hun vijftien verdiepingen toch tegen de 50 meter hoog zullen zijn, kon je dan de stad bekijken. Alleen was het zeer grijs weer: heel ver kon het oog niet dwalen. De Silvertoptorens zijn vlakbij, die prijken er in hun al gerestaureerde glorie, en die zijn 10 jaar jonger.



De Silvertoptorens, van architect Jules De Roover

Ook niet te ver: de Kristus-Koningkerk, ook een werk van Jos Smolderen.Die heeft hij gebouwd voor de wereldtentoonstelling van 1930, waarvan hij overigens de hoofdarchitect was, en men was zo tevreden over hem dat hij jaren later de opdracht voor de Kieltorens kreeg. De kerk waarvan sprake ziet er op het eerste gezicht 'art déco' uit, de toren tenminste, maar de koepel ervan en de drie koepels boven de kerk zelf duiden dan weer op byzantijnse invloed: een mix van de twee is het.


De Kristus-Koningkerk

Smolderen is ook verantwoordelijk voor de oorspronkelijke binneninrichting van de Boerentoren, die in 1931 voltooid werd. Hij heeft wel heel wat op zijn actief, deze mij tot dan onbekende Smolderen; zijn talent werd overigens al vroeg herkend: in 1914 won hij de Prijs van Rome. Desondanks doet zijn naam nu bij de meeste mensen geen belletje rinkelen: jammer, maar de vernieuwing waar hij voor stond, heeft. andere wegen gezocht.


De strakke lijnen van de Smolderentoren

dinsdag 8 september 2015

Hoeke bij Damme

Aan de Damse Vaart, bijna in Nederland, dicht bij Sluis dus, ligt Hoeke, de kleinste deelgemeente van Damme. Deelgemeente is al een groot woord: veel meer dan een gehucht is het eigenlijk niet. En veel valt er over het Hoeke van vandaag dan ook niet te vertellen. Maar toch wilde ik er een keer naartoe, want in de middeleeuwen was Hoeke zelfs een stad. In de bloeitijd van de Hanzesteden is het zelfs gesticht door Duitse kooplui uit Bremen, Hamburg en Lübeck, en die deden dat zeker niet omdat ze zich daar 'in the middle of nowhere' bevonden. Dat gebeurde al in  de 13de eeuw, toen ook de kerk gebouwd werd (eerste vermelding 1260), en die is de enige overblijvende getuige van een voor de rest verdwenen verleden. Het blijkt aan het mecenaat van een Duitse koopman te danken te zijn, Hendrik de Coussevelde, dat de kerk er gekomen is: dat staat op een VAB-plaatje aan de voorgevel te lezen. Maar Hoeke was niet versterkt: het werd driemaal door plunderende Engelse soldaten onder de voet gelopen, en overstromingen en twee grote branden in de 15de en 16de eeuw zorgden voor de neergang van de kleine stad.


De kerk van Hoeke, gewijd aan Sint Jakob deMeerdere

Hoeke lag ook aan de 'via brugensis', een van de wegen naar Sint Jacob van Compostela, die dezelfde is als Sint Jacob de Meerdere. Het was dus een pleisterplaats voor bedevaarders die uit het noorden, uit Holland kwamen. Daarnaar verwijst de sintjakobsschelp aan de voorgevel van het gebouw.


De sintjakobsschelp in Hoeke

Voor de kerk, aan de overkant van de weg staat nog een optimistische wegwijzer: wie te voet verder wil, verneemt daar dat het nog een eindje is.


Wegwijzer voor doorlopers

Ik vind het wel treffend dat in zo'n onooglijk plaatsje toch sporen te vinden zijn  van een middeleeuws massagebeuren, de pelgrimstocht naar Compostela. Opmerkelijk, toch?

Overigens is Hoeke de rust zelve: er zijn terrasjes annex restaurants aan de Damse Vaart, en er is een kennelijk interessant fietspad, maar het wereldgebeuren speelt zich elders af. Dan scooter ik maar langs de Damse Vaart naar Damme - waar zou die anders uitkomen - en geniet van 'le plat pays' en de bomen naast de waterweg. Rust heel beslist zijn charmes.


De bomen weten van de westenwind

maandag 7 september 2015

Zoersel: GAL, aan het papier genageld

In  Zoersel, in het 'Cultuurhuis De Bijl' loopt nog tot 27 september een tentoonstelling van de tekeningen van Gal, de bekende tekenaar. Vrijdagavond sprak Geert van Istendael de inleidende rede uit, waarbij hij het werk van zijn vriend duidde, maar ook, en dat vond ik heel belangrijk, een zeer overtuigend pleidooi hield voor de vrijheid van meningsuiting, en zich onder andere kantte tegen 'zelfcensuur' om niet tegen al te lichtgeraakte zere schenen te schoppen.

Maar het gaat natuurlijk in de eerste plaats over Gal, Gerard Alsteens met zijn echte naam. Hoeveel tekeningen er juist hangen, weet ik niet precies: zo'n veertigtal zijn het er, schat ik. Er zijn recente bij, andere van een aantal jaren geleden, maar ook die hebben aan scherpte en kracht van de boodschap niets ingeboet. Zowel het ons vaderland als Europa en de wereld passeren de revue.


Het vaderland 

Het zal niet verwonderen dat ene Bart De Wever het mikpunt van zijn bijtende spot is: Gal is, zoals bekend aan de linkerzijde te situeren en loopt niet altijd even hoog op met de machthebbers, om het een beetje voorzichtig uit te drukken.

Om van te smullen is de tekening van de regeringsonderhandelingen na de verkiezingen van 2010: een 'marriage de raison ' tussen N-VA en de PS behoorde toen tot de (theoretische) mogelijkheden. Bartje, toen nog in zijn uitgebreide zelf, leidt zijn echt niet zo prachtige bruid (Di Rupo) naar nergens, zoals iets later zou blijken. Links herken je Laurette Onkelinckx, rechts Siegfried Bracke: de zware protagonisten verenigd. Bart in een zwart pak en een gele leeuw op zijn linkerrevers, Elio met rode rozen, en boven de twee gele spandoeken met Latijnse zinnen of spreuken: 'Nil volentibus arduum', maar ook 'Abomino pauperes'! En de kleuren - zwart, geel, rood - maken de prent zo Belgisch als maar kan. Meesterlijk, toch?


Marriage de raison à la belge

Reuzeleuk en best wel scherp is de tekening 'Bart De Wever (N-VA) in evolutie'. je ziet 's mans gezicht langzaam veranderen tot in het laatste kopje blijkt dat er van De Wever niets meer overschiet: hij is een naakte vrouw geworden die haar linkerhand voor haar gezicht houdt, uit schaamte over haar schamelheid allicht. Op haar hoofd heeft ze een diadeem met de woord 'Belgica': de eerste letter '(B) verschijnt al op het derde kopje, en op het negende staat het er in al zijn glorie, in het Latijn natuurlijk. Gal geeft blijk van een zeer scherpzinnige visie, wat mij betreft de visie van een echte kunstenaar. Hij is dan ook duidelijk meer dan een cartoonist: zijn 'politieke tekeningen' zoals ze genoemd worden, zijn een genre op zichzelf.


Bart De Wever in evolutie


BDW's kopje als 'virgo belgica'

Nog een rake: Gwendolyn Rutten die op en oude koffergrammofoon (maar geen His Master's Voice) haar plaat afdraait. Commentaar overbodig. Wat mij wel opvalt: alle elementen in zijn tekeningen kloppen, het zijn als het ware metaforen die een hele situatie correct vatten.


Gwendolyn Rutten draait haar plaat af


Europa

Europa en de Europese Unie zijn de laatste jaren vaak hot news geweest, en niet bepaald omdat het allemaal zo goed ging. De broeksriem moest zo stevig aangehaald worden en de euro zat zo in de moeilijkheden dat de 'president', onze Herman van Rompuy, er letterlijk in gevangen zat: een weinig benijdenswaardige positie voor de man.


De eurocrisis

Tezelfdertijd konden de leden van de 'opulentia' veilig landen in Luxemburg, terwijl de lasten boven het hoofd hingen van een klein gezinnetje met een bescheiden huisje: de asociale politiek van de EU aangeklaagd.


De sociale politiek van Europa

Ondertussen blijkt Europa, of bepaalde landen ervan, hoe langer hoe meer het beloofde continent voor vluchtelingen uit Syrië, Irak, Afghanistan, Eritrea en Somalië. De opvang van die mensen zet landen uit de unie diametraal tegenover elkaar: Europa blijkt als het erop aankomt niet met een stem te kunnen spreken. Maar daar gaat het in Gals tekening niet over: een in zee geworpen fles heeft bestemming Europa, in de fles lees je de woorden 'SOS' en 'help', maar onder die papieren hulpkreten zie je een bootje vol op elkaar gepakte vluchtelingen die om hulp smeken, maar die niet uit die fles kunnen, want daar zit een stevige kurk op.


De vluchtelingencrisis


Terrorisme

Gal observeert ook en levert zijn commentaar op de wereld: dat wordt duidelijk met een paar tekeningen over het terrorisme dat respect heeft voor niemendal, de levens van andersgezinden, alles wat des Westens is, het culturele erfgoed, uit ook welke tijd en welke gebieden ook. Een symbool van de westerse cultuur, de  'Mona Lisa' is onthoofd - op haar nek zie je de Arabische lettertekens van IS - maar ze legt wel haar armen op de Koran.




De onthoofde 'Mona Lisa'

Een archetypisch gezicht van een fundamentalistische moslim doet een Egyptisch bas-reliëf ontploffen, waarbij gesuggereerd wordt dat Egypte in moslimogen de verrader van de goede zaak is: rechts bovenaan zie je ook de letters 'CNN', de gele M van McDonalds, het woordje 'God' dat de westerse ongelovigen aanduidt, een colaflesje en het logo van Honda.


Moslimfundamentalisme


Kapitalisme - Globalisme

Nog een sterke om het af te leren: een gehandschoende hand die uit een colaflesje komt, houdt een niet zo grote bal vast, die bij nader toekijken de wereldbol, de Aarde blijkt te zijn. Hier wordt de greep van het wereldkapitalisme op onze planeet verbeeldt. Op de vingers herken je allerlei grote merken: Coca-Cola natuurlijk, Nike, MTV, Windows, BMW, Toyota en General Electric. Pregnant beeld, vind ik dat.


De wereld in de greep van ...

Ik heb de grootste bewondering van Gal en zijn werk. De man slaagt er telkens weer in op een manier die men zeer kunstzinnig mag noemen een toestand, een probleem, een maatschappelijke strekking of een exponent daarvan onder de aandacht te brengen, meestal niet op de meest flatterende manier. Zijn tekeningen zijn veel meer dan cartoons: als je ze een beetje zorgvuldig bekijkt, ontdek je er veel meer in dan wat er op het eerste gezicht leek te staan. Gal heeft het talent om van zo'n tekening telkens een synthese van zijn onderwerp te maken: zeer lucide is hij, en wat uitwerking betreft, een kunstenaar noem ik hem. Gelukkig dat we Gal hebben, in Vlaanderen, zeker weten.

donderdag 3 september 2015

In het Raveel Museum: Karel Dierickx - Kruisweg (2008)

'Voorstelbare wekelijkheid' is de titel van een huldetentoonstelling voor Karel Dierickx in het Raveel Museum. Eerlijk gezegd: ik kende de man niet, pas toen hij gestorven was, viel de aandacht die de pers aan hem besteedde mij op. En dan verneem je dat hij een belangrijk kunstenaar is, maar dat was mij dus ontgaan. Overigens was hij een bescheiden man, en heeft hij vooral met een Duitse galerie gewerkt.

Je kunt er schilderijen en beelden van zijn hand zien, maar ook de veertien staties van een 'Kruisweg', veertien tekeningen zijn dat dus. Een gewezen collega van hem, die ook aan de 'Koninklijk Academie voor Schone Kunsten' in Gent gewerkt heeft, en die een en ander ook kwam bekijken, zei me: 'En dat moet je weten dat hij atheïst' was', implicerend dat dat het werk nog waardevoller en sterker maakte. Tenminste, dat verstond ik eruit. Het deed me denken aan de 'Chapelle du Rosaire' in Vence, die door de eveneens ongelovige Matisse van glas-in-loodramen is voorzien en beschilderd. Maar de 'Kruisweg' van Dierickx is niet in een kerk of een kapel te zien, wel in het 'Museum für Kunst und Kultur' in Münster. Als ik de veertien tekeningen bekijk, kan ik dat wel begrijpen: mogelijk vond de clerus deze kruisweg niet passend in een religieuze ruimte, of wilde de kunstenaar dat zelf niet, maar dat weet ik dus niet.

Want deze kruisweg gaat niet over een tragische, onschuldige goddelijke held die naar een wrede dood geleid wordt, hier gaat het over het onnoemelijke lijden van de mens in datzelfde verhaal. Jezus wordt in zijn eenzaamheid voorgesteld, in zijn machteloosheid, in zijn verdriet. Hij staat er bijna altijd alleen, andere mensen zie je niet, en het is ook altijd zijn gezicht dat centraal staat.


Het verdriet van de in zichzelf gekeerde Jezus

Een volgende tekening toont Christus die de Heilige Vrouwen troost, terwijl zijn ogen veel donkerder zijn geworden: hoe zou hij nog iemand moed en vertrouwen in kunnen spreken. Als je Gods zoon bent allicht wel, maar als dusdanig wordt hij hier niet afgebeeld, hij lijdt als een gewone mens.


Christus troost de Heilige Vrouwen

Het meest ontluisterende beeld is dat waar een hologige Jezus gelaten voor zich uitkijkt: meer dan een diepe plas verdriet en treurnis brengt deze tekening niet over. De tragiek druipt er als het ware af.


Een tragische, hologige Jezus

Slotbeeld is de dode Christus: het lijkt mij geen man die in de fleur van zijn leven gestorven is. Hij is wel het onderwerp van de tekening, maar bijna twee derde van het blad is wit, leeg zeg maar. Dit is de mens als hij dood is, lijkt Dierickx te willen zeggen: troosteloze leegte is zijn deel.


De dode Jezus

Ik vind dit een bijzonder sterk en aangrijpend werk, en je hoeft inderdaad niet gelovig te zijn om de tragiek aan te voelen die ons aller deel is. Hier is een mens gestorven, na zeer zwaar lijden.

woensdag 2 september 2015

Blankerberge: Raveel XL

In Blankenberg zelf kun je Raveel ook ontmoeten: in CC Casino daar loopt er een tentoonstelling onder de titel 'Raveel XL'. Zijn werken van grotere afmetingen zijn er te zien, en ook een aantal schilderijen uit het museum in Machelen aan de Leie.

Wat me al dadelijk opvalt, hoewel het zeker niet  het grootste werk betreft, is het silhouet van Hugo Claus. Voor de poëziezomer van 1993 in Watou had Raveel een profiel van de schrijver uit een groot metalen vlak gezaagd. Dat uitgezaagde deel bewaard hij, en maakte er deze sculptuur van. Claus was al sedert de jaren 40 een vriend van Raveel, en je kunt hem meermaals in zijn werk tegenkomen.

Hugo Claus, 1997

Voor de 'Stichting Hofvijver in Poëzie & Beeld' maakte hij in 2002 'De roep om solidariteit'. De figuren stonden als schipbreukelingen op een eilandje in de Hofvijver en schreeuwen met dramatische gebaren om meer om hulp, redding, met een groot woord: om solidariteit. De rechtse figuur houdt de toeschouwer letterlijk een spiegel voor. Toevallig is dit een werk dat op dit ogenblik (augustus 2015), waarop veel vluchtelingen naar Europa komen, brandend actueel is: het heeft niets van zijn kracht verloren, wel integendeel.


De roep om solidariteit, 2002

Leuk, is 'Wij zijn vrij, dachten wij' uit 2001. De 80ste verjaardag van de kunstenaar werd in Machelen-aan-de-Leie gevierd met een volksfeest, en daarvoor maakte Raveel een duivenhok op wielen, dt aan drie kanten beschilderd is. Aan de achterkant lees je de tekst: 'wij zijn vrij / dachten wij / gedachten vlogen weg / duiven kwamen terug'.


Aan de voorkant zie je het plankje waar de duiven behoren te lande, maar voor de rest is er weinig duiventilachtigs te zien: wel een groen landschap met een horizon en een witte vlek die nu eens geen vierkant is.


De achterkant heeft dan wel een wit vierkant, maar dat is voor een deel kleurrijk ingevuld. En die witte vlek van de voorkant zie je hier tweemaal:dat blijken wolken aan een blauwe hemel te zijn. Raveel zelf staat er ook op: je ziet hem ruggelings terwijl hij naar een een landende langwerpige witte vlek wuift. Zou dat een onschuldige gedachte kunnen zijn? Een uif kan ik er moeilijk in zien.
Het lijkt mij dat de schilder zich op zijn 80ste verjaardag eens goed wilde amuseren, een feestelijk duivenkot op wielen heeft geschilderd, met een aantal typische elementen uit zijn werk, en dat dat tot zijn eigen en andermans plezier in het dorp is rond gereden, en dat toch een serieuze teneur heeft door de raadselachtige titel op de achterkant.


'Vernissage' uit 1971 is dan van een tijd vroeger: Raveel in gesprek met Roland Jooris, de vroegere conservator van het Raveelmuseum. De spiegel onderaan toont dat niet alles zich in het schilderij bevindt.


Vernissage, 1971

Een schilderij waar ik bijzonder van houd, is 'Vader en zoon II' uit 1990. Raveel was toen zelf al 69 jaar: hij bekijkt zijn vader terwijl die met een boompje in de weer is, maar toch ergens binnen lijkt te staan. Het gezicht van de man is niet helemaal duidelijk: De zoon heeft heft het beeld van zijn vader zoals hij hem zich herinnert geschilderd, tenminste dat is wat ik bij dit werk denk. Overigens is de vader van Raveel best belangrijk voor hem: hij heeft hem vaker geschilderd en getekend.

'Raveel XL' was een zeer interessante verrassing voor me: van het merendeel van die 'grootschalige' werken had ik nooit gehoord, laat staan dat ik ze gezien had. Je kunt er bij jezelf altijd allerlei vragen over stellen, en zo kom je meer te weten bij de mens Raveel. Een kunstenaar proberen we te begrijpen, toch?



Vader en zoon II, 1990

dinsdag 1 september 2015

Machelen-aan-de-Leie: Raveelwandeling

Ik rijd voor een weekend naar Blankenberge, maar wil daar ook niet te vroeg aankomen: een ommetje via het Raveelmuseum lijkt me een zinnige oplossing. Maar zelfs daar ben ik te vroeg: voor elf uur geraak je er niet binnen. Van de nood een deugd makend bij echt lekker weer scooter ik de Raveelwandeling in Machelen-aan-de-Leie: zo groot is het dorp niet, en delen ervan heb ik al wel eens meer gezien.

Maar eerst ga ik op het kerkhof zijn graf zoeken: een kleine pelgrimage  als het ware. Het is een eenvoudige zerk, met twee kenmerkende elementen uit zijn schilderijen: het witte vierkant met onderaan een zwarte rand, en de vliegende duif. Datums vermeldt de steen niet, wel twee namen: Roger Raveel natuurlijk, maar ook Marleen De Muer, zijn tweede vrouw, zijn weduwe. Ik moet daarbij aan het Egidiuslied denken, meer bepaald aan het vers 'verware mijn stede di beneven'. Ze wil kennelijk zeer duidelijk maken dat ze na haar dood met Raveel verenigd wil worden. Eigenaardig vind ik dat, je naam op een graf kunnen lezen als je nog leeft. 'Le coeur a ses raisons...'


Het graf van Roger Raveel

In het dorp is er een klein parkje, het 'Plein van de Nieuwe Visie' (1996) met de 'Muur van de verbeelding', in beton zoals het werd gebruikt voor 'schransmuren' in de jaren '60. In deze muur zijn spiegels geïntegreerd, zodat de sculptuur steeds kan veranderen, al naargelang van wie zich wil bekijken, of vanaf welke hoek hij de spiegels wil bekijken. Je kan je inderdaad van alles 'verbeelden'. Het zijn gewone mensen die Raveel afbeeldt, en een drietal staat zelf achter een schransmuur. Uiterst rechts nog een typisch Raveels element: een poes die aan trippelen.


Muur van de Verbeelding

Tien meter verder een grote spiegel die het plantsoen laat zien: ook een werk dat voortdurend verandert. Raveel geeft zo natuurlijk de mensen ook de kans zich in zijn werk te integreren, en natuurlijk kun je jezelf fotograferen als deel van een Raveel, met scootmobiel en al! Wat ik niet nalaat te doen. Met enige ironie dient hier wel rekening gehouden.


Ikzelf, geïntegreerd in een Raveel.

Dat spel met voortdurende verandering van de natuur zie je ook in weer een andere spiegel die boven op een cementen knotwilg staat. De wolken erin zijn altijd anders, maar toch passen ze bij de hemel van dat moment. Ernstige spielerei is dat.


Wolkenspel

Op die wandeling kom je ook voorbij Machelenput: dat is een afgesloten meander in de Leie. Eind jaren 60 begin jaren 70 bestond het plan om die meander helemaal te dempen. Onder andere door een actie van Raveel, die er een vlot met vlag op liet drijven, is dat niet doorgegaan. Nu is het een klein natuurgebied, zijn de oevers al goed begroeid, en is het er zalig toeven. Raveel was allesbehalve wereldvreemd: dat was al gebleken uit zijn kunstwerken in het dorp. Ik mag hem wel, de kunstenaar uit Machelen.


Machelenput met


en zonder kroos