maandag 23 oktober 2017

'Arab Cartoons' in De Warande - Abdalla Al Omari

De tentoonstelling 'Arab Cartoons' in 'De Warande' is inmiddels afgelopen, en dat is een beetje jammer: die had best wat langer dan 15 dagen mogen duren. Een van de kunstenaars die eruit sprong, is Abdalla Al Omari, geboren in 1986 in Damascus, een Syriër die ondertussen in Brussel woont, en die de auteur is van 'The Vulnerability Series'. Eerder dan cartoons die we meestal gewend zijn, gaat het hier om wat wel echte schilderijen lijken te zijn. En dat zijn ze ook, maar niet op deze tentoonstelling: hier kun je twee kopieën van zijn werk zien. Zijn 'Kwetsbaarheid Reeks' werd geveild via Christies en in Londen en Hamburg geëxposeerd, zoals je uit de teksten bij zijn werk kan leren: niet de minste dus, deze Abdalla Al Omari.

Het eerste werk toont je een 'vertrouwd' beeld: een rij vluchtelingen of ontheemden, aanschuivend voor een portie eten om enig overleven toch mogelijk te maken. Ze hebben pannen bij zich, borden, schotels, zelfs een emmer. De rij wordt geopend door twee jongens van een jaar of 12-13, een zwarte en een blanke: de rampspoed kiest geen ras. Vlak achter hen staat Obama, dan Kim Jong-un, een ventje van een jaar of zestien, iemand in de volle bloei van zijn puberteit. Eventjes verder kijkt Poetin of er nog geen schot in de rij komt, Assad staat net achter hem - voor de bescherming allicht. Eventjes verderop staat iemand in wie je Ayatollah Khamenei kunt herkennen, en mogelijk staan er nog politieke leiders van meer dan plaatselijke betekenis in deze eindeloze file. Een aantal van deze lui zijn ironisch genoeg net diegenen die de 'rijen', de kwetsbaarheid veroorzaken, die wij als bedreigend beschouwen. De omgekeerde wereld? Niet per se: zijn kunnen ook kwetsbaar zijn, het zijn ook mensen. En dat zouden ze zelf ook eens mogen bedenken.
 

The Vulnerability Series - wereldleiders

Kim Jong-un krijgt een portret ten voeten uit: dat verdient de 'Briljante Kameraad' of de 'Geweldige Leider' zeker wel. Alleen ziet hij er bij Al Omari niet echt zo uit: hij lijkt nog jonger nu (13 jaar?), hij kijkt een beetje betrapt met zijn  gevaarlijk speelgoed dat hij achter zijn rug tracht te verbergen, tezelfdertijd beteuterd en sip omdat hij zijn speeltje niet mag of kan of durft te gebruiken. Je zou medelijden met hem krijgen: een pyjamabroek draagt hij, met een pijp half opgerold, en dan een groene sweater die er eigenlijk niet bij past. Hij schijnt net opgestaan te zijn, en vrolijk begint zijn dag niet, dat is duidelijk. Meewarig, deerniswekkend kijkt hij de wereld in. 'Het komt over een paar jaar nog wel goed met je', ben ik geneigd te denken. Maar hij blijft gevaarlijk: zo'n pubertje met dergelijk speelgoed tegenover een andere ongeleide puber. Gezellig is het allemaal niet!
 

The Vulnerability Series - Kim Jong-un

Meer dan cartoons zijn deze twee werken: je kunt er wel eens mee lachen, eerder grim- dan glimlachen, meesmuilen. De wereld kan nog wel wat verbetering verdragen, voel je dan.

p.s.: Abdalla Al Omari kreeg onlangs asiel in België? Momenteel leeft en werkt hij in Brussel.

donderdag 19 oktober 2017

Kempenatlas: gevechten bij het Kasteel van Hoogstraten


Een interessante tentoonstelling over onze streek loopt op dit ogenblik in 'De Warande': 'Kempenatlas heet hij, en hij toont verleden en heden van de Kempen met foto's van vroeger en nu, laat met kaarten de economische en andere ontwikkelingen zien: boeiend bekijks genoeg.

Wat mij echter het meest trof, was een ets over Hoogstraten die ik nog nooit gezien had; en ik ben een toegewijde liefhebber van 'het stadje met smaak' en wat ermee te maken heeft. De ets toont het kasteel van Hoogstraten en de omgeving, met hier en daar zelfs soldaten. Gelukkig staat boven aan de rand een tekst die duidelijk maakt waar het in feite over gaat. Die tekst is een hele mondvol; hij luidt:

'Warachtige afbeeldinge van het sterck ende geweldig Casteel van Hoogstraeten, met de gelegentheyt vande omliggende plaetsen ende hoe de nieuwe Bondgenooten daerinne belegert sijn worden // vanden Hooggeboren ende Machtigen Vorst den Aertshertoge Alberto; ende vanden Grootdadigen Vorst Mauritio sijn ontset worden den 10 Augusti 1603.

 'Aertshertoge Alberto' is natuurlijk Aartshertog Albrecht, bij ons samen met zijn vrouw Isabella bekend voor het Twaalfjarig Bestand. 'Vorst Mauritio' is Prins Maurits van Nassau (1567-1625), een zoon van Willem van Oranje, de Stichter des Vaderlands, maar niet het mijne. De nieuwe bondgenoten zijn muitende Spaanse soldaten die zich in het kasteel verschanst hebben. Prins Maurits van Nassau ontzet die dus, kennelijk met de bedoeling ze bij zijn eigen troepenmacht in te lijven: we zijn in de Tachtigjarige Oorlog, en daarin is op dat ogenblik nog niets beslist, verre van zelfs. Overigens heeft de eerder kleine versterking van Maurits troepen de afloop van de oorlog niet bespoedigd: die zou pas in 1648 aflopen, met de 'Vrede van Münster', ook wel de 'Vrede van Westfalen' genoemd.

Het kasteel staat in het midden van de ets, dat is duidelijk. Aan de rechterkant zie je de oprukkende troepen van de prins, in de rechterbenedenhoek zijn schermutselingen met de vijand aan de gang:  die vijand zijn de soldaten van Albrecht, wiens kamp zich helemaal links bevindt.

Vanaf het kasteel vertrekt een weg met bomen naar het westen, naar de linkerkant van de ets: dat is wat nu de Lindendreef heet. En echt op de rand staat de Sint-Katharinakerk, die toen nog maar zo'n zeventig jaar oud was. Merkwaardig is wel dat de toren niet zo hoog uitvalt als hij in werkelijkheid is: hier kloppen de verhoudingen niet helemaal.



Warachtige afbeeldinge van het ... Casteel van Hoogstraeten

En zo krijg je geheel onverwacht een stukje getekend verslag van een oorlog van meer dan vierhonderd jaar geleden, een oorlog die bepalend zou zijn voor de rest van de geschiedenis van de Nederlanden: de scheiding van die landen wordt inderdaad definitief in 1648. En vanaf dan kun je spreken van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Tegenwoordig zou je een foto onder ogen krijgen, maar zover waren we toen nog niet. Nu wel: fotografie is een kunst geworden, en oorlogsvoering veel en veel wreder en rücksichtsloser dan ooit voordien. We gaan er inderdaad op vooruit!